Kurs ZAR - rand południowoafrykański

Jeden rand dzieli się na 100 centów.

W obiegu znajdują się:

• Banknoty o nominałach: 10, 20, 50, 100 i 200 randów
• Monety: 5, 10, 20 i 50 centów oraz 1, 2 i 5 randów. 

Jeszcze w latach 90. XX wieku na banknotach widniała podobizna pierwszego holenderskiego administratora Kapsztadu Jana van Riebeecka. W latach 1992-1999 banknoty i monety przedstawiały tak zwaną Wielką Piątkę Afryki, czyli wizerunki zwierząt zamieszkujących terytorium Południowej Afryki: afrykańskiego słonia sawannowego, nosorożca czarnego, lwa, bawołu afrykańskiego i lamparta.

W 2012 roku wprowadzono nowe wzory banknotów, które obowiązują do dzisiaj. Wspólnymi elementami ich projektów są godło państwowe i portret Nelsona Mandeli. Dla uczczenia jego 100. rocznicy urodzin w 2018 r. wydano pamiątkową serię banknotów. Ten jubileuszowy zestaw zdobył nagrodę dla najlepszego nowego banknotu pamiątkowego w 2019 roku. Okolicznościowa seria jest w obiegu razem z wydanymi w 2012 „zwykłymi” pieniędzmi.

Prawa do emisji waluty ma bank centralny Południowoafrykański Bank Rezerw. To od niego w dużym stopniu zależy kurs randa.

Historia randa jest powiązana z historią transformacji Republiki Południowej Afryki, zarówno politycznej, jak i ekonomicznej. Waluta ta jest istotnym elementem gospodarki kraju i odgrywa ważną rolę w jego stosunkach handlowych z resztą świata. RPA początkowo używała systemu monetarnego opartego na funtach szterlingach, ale w 1961 roku, kiedy Republika Południowej Afryki stała się niezależna od Wielkiej Brytanii, wprowadzono własny system walutowy oparty na złocie.

Rand został wprowadzony po referendum w 1961 roku, zastępując funta południowoafrykańskiego. Wprowadzenie randa było związane z transformacją RPA z monarchii brytyjskiej w republikę. W 1995 roku RPA przeszła na system pieniądza fiducjarnego, a rand przestał być oparty na parytecie złota. Wprowadzono banknoty i monety w nowych nominałach.

W latach 80. i 90. XX wieku RPA była narażona na izolację i międzynarodowe sankcje z powodu swojego systemu apartheidu. Dlatego, jeśli chodzi o kurs walut, rand RPA był po prostu słaby, a kraj miał trudności gospodarcze.

Dziś RPA jest drugą co do wielkości gospodarką Afryki i na tle innych krajów tego kontynentu cechuje się wysokim poziomem zamożności, choć z dużym poziomem nierówności. Jest to także jedyny kraj afrykański, którego gospodarka uznawana jest za wschodzącą. Wynika to z unikatowego połączenia bogatych zasobów naturalnych, jak złoto, platyna, ropa naftowa, metale ziem rzadkich oraz rozwiniętego sektora usług, w tym sektora finansowego. To wszystko ma wpływ na kurs ZAR. Jest tzw. commodity currency, czyli jedną z tych światowych walut, które wykazują znaczne zależności od cen kluczowych surowców.

Eksport do RPA stanowi zaledwie 0,3% eksportu z Polski, a import z RPA nad Wisłę – 0,1% importu do Polski. Mimo to, RPA jest największym partnerem handlowym Polski wśród krajów Afryki, dlatego kurs ZAR ma znaczenie dla naszej gospodarki, jak i dla turystów wybierających się na południe tego kontynentu. Ci ostatni mogą być przyjemnie zaskoczeni cenami, które są podobne lub niższe niż w Polsce. Po średnim kursie walut 1 rand to kilkadziesiąt groszy, ale biorąc pod uwagę generalny stosunek cen w obu krajach, przelicznik rand-złoty będzie względnie korzystny.